راهنمای کامل تهیه غذا برای درمان استفراغ کودک | نی‌نی‌جو
استفراغ در کودکان یکی از دلایل نگرانی‌های والدین به شمار می‌رود که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی همچون عفونت‌های ویروسی، مشکلات گوارشی، حساسیت‌های غذایی یا حتی استرس باشد. در چنین شرایطی، انتخاب غذای مناسب نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت جسمی کودک و پیشگیری از کم‌آبی بدن ایفا می‌کند. ذکر این نکته ضروری است که عدم آگاهی از تغذیه صحیح در این دوران، ممکن است منجر به تشدید علائم یا تأخیر در روند بهبودی شود.
در این مقاله راهنمای کامل تهیه غذا برای درمان استفراغ کودک را در اختیارتان قرار میدهیم. به علاوه ضمن معرفی غذاهای مناسب برای کودک در هنگام حالت تهوع، اسهال و استفراغ، به بررسی روش‌های خانگی مؤثر برای درمان سریع این مشکل نیز می‌پردازیم.
غذای مناسب برای اسهال و استفراغ کودکان
در دوره‌ای که کودک دچار استفراغ می‌شود، دستگاه گوارش او بسیار حساس و آسیب‌پذیر است. به همین دلیل در این دوران تغذیه صحیح و انتخاب مایعات و غذاهای مناسب اهمیت بالایی دارد. در واقع هدف از تهیه غذا برای درمان استفراغ کودک در این شرایط، پیشگیری از کم‌آبی، کاهش تحریک معده و فراهم کردن انرژی مورد نیاز برای تسریع روند بهبودی کودک است. بنابراین پیش از تهیه غذا و نوشیدنی به موارد زیر توجه داشته باشید:
عدم تهیه غذاهای سنگین، چرب یا پر ادویه
یکی از مهم‌ترین اصول، اجتناب از خوراندن غذاهای سنگین، چرب یا پرادویه به کودک است؛ زیرا این نوع غذاها می‌توانند موجب تحریک بیشتر معده شده و دفعات استفراغ را افزایش دهند. در عوض باید از غذاهایی سبک، ساده و زود‌هضم استفاده کنید.
جبران آب و الکترولیت‌های از دست رفته
جبران آب و الکترولیت‌های از دست رفته، اولویت نخست در تهیه غذای مناسب برای حالت تهوع کودک است. در واقع کودکان به دلیل استفراغ‌های مکرر، آب زیادی از دست می‌دهند که ممکن است منجر به کم‌آبی بدن با علائمی مانند خشکی دهان، کاهش ادرار، بی‌حالی یا خواب‌آلودگی شود.
برای جبران این وضعیت، مصرف مایعات سبک مانند آب، آب سیب رقیق‌شده، آب برنج یا محلول ORS (محلول الکترولیت خوراکی) توصیه می‌شود. این مایعات باید در فواصل منظم و به میزان کم (مثلاً هر ۵ تا ۱۰ دقیقه چند قاشق چای‌خوری) به کودک داده شوند تا معده فرصت پذیرش داشته باشد و از بروز استفراغ مجدد جلوگیری شود.
تهیه غذای سبک پس از کاهش دفعات استفراغ
پس از کاهش دفعات استفراغ و پایدار شدن وضعیت کودک، می‌توان به‌تدریج غذاهای جامد و سبک را وارد رژیم غذایی کرد. در این مرحله انتخاب غذاهای ساده‌ای مانند برنج سفید پخته، نان تست، سیب رنده‌شده یا پخته، موز رسیده و فرنی ساده توصیه می‌شود.
ذکر این نکته ضروری است که اگر پس از مصرف غذایی خاص، علائم استفراغ بازگشت یا تشدید شد، باید آن ماده از رژیم غذایی کودک حذف و با غذایی سبکتر جایگزین شود.
غذای مناسب برای حالت تهوع کودک
حالت تهوع، به‌ویژه در کودکان، یکی از علائمی است که معمولاً پیش یا پس از استفراغ بروز می‌کند و می‌تواند موجب بی‌اشتهایی و ناراحتی شدید کودک شود. در این شرایط انتخاب بهترین غذا برای درمان استفراغ کودک، نقش مهمی در کاهش احساس تهوع و بهبود وضعیت عمومی بدن ایفا می‌کند. تغذیه این دوران باید به گونه‌ای باشد که نه‌تنها معده را تحریک نکند، بلکه موجب آرام شدن دستگاه گوارش نیز شود.
بعد از استفراغ کودک چه بخوره
در صورتی که حالت تهوع شدید باشد، مایعات سبک و بدون بو بهترین انتخاب هستند. آب، آب سیب رقیق‌شده، آب برنج، چای بابونه، چای نعناع رقیق‌شده، آب لیمو رقیق شده و محلول ORS از جمله گزینه‌های پیشنهادیاند که هم به کاهش تهوع کمک می‌کنند و هم باعث جلوگیری از کم‌آبی بدن می‌شوند. این مایعات باید به‌صورت جرعه‌جرعه و با فواصل زمانی منظم مصرف شوند.
تغذیه مناسب استفراغ کودک و حالت تهوع خفیف
در قسمت قبل چند نوع غذا برای درمان استفراغ کودک پیشنهاد شد که در بهبود حالت تهوع خفیف نیز موثرند. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:
- موز رسیده: موز منبع خوبی از پتاسیم بوده و غذایی ملایم برای معده است.
- برنج سفید ساده و بدون روغن: برنج سفید به‌راحتی هضم می‌شود و به بهبود وضعیت معده کمک می‌کند.
- نان تست ساده یا بیسکوییت‌های ساده (غیرچرب): نان تست یا انواع بیسکوییت ساده، سبک و خشک هستند و باعث جذب اسیدهای اضافی معده می‌شوند.
- سیب پخته‌شده یا پوره سیب: سیب پخته‌شده دارای خاصیت ضدتهوع طبیعی بوده و به‌راحتی هضم می‌شود.
- فرنی با شیر کم‌چرب یا آب: فرنی برای کودک غذایی لطیف و مناسب برای بهبودی حالت تهوع است.
نکته مهم در تغذیه کودک در دوران حالت تهوع، اجتناب از تهیه خوراکی‌هایی با بو و مزه تند و تحریک‌کننده است. غذاهای پرادویه، چرب، شور یا خیلی شیرین باید کاملاً حذف شوند. همچنین، غذاهایی که کودک به‌طور معمول نسبت به آن‌ها حساسیت دارد، در این دوران نباید استفاده شود. همچنین توصیه میکنیم غذاها به صورت گرم و نه داغ سرو شوند، زیرا دمای بالای غذا نیز می‌تواند تهوع را افزایش دهد.
غذای مناسب برای حالت تهوع کودک
اسهال و استفراغ در کودکان، شرایطی نسبتاً شایع اما نگران‌کننده برای والدین است؛ چرا که این مشکل خطر کم‌آبی بدن را به‌شدت افزایش می‌دهد و سیستم ایمنی و گوارشی کودک را تحت فشار قرار می‌دهد. در چنین وضعیتی، تغذیه کودک باید با دقت و حساسیت بالا انجام شود تا هم به کنترل علائم کمک کند و هم نیازهای تغذیه‌ای او را برطرف نماید.
نخستین و مهم‌ترین اصل در درمان اسهال و استفراغ کودکان در منزل، جبران مایعات از دست رفته است. مصرف مایعاتی مانند محلول ORS، آب برنج، آب هویج پخته‌شده، دمنوش به رقیق‌شده و آب سیب رقیق‌شده به‌صورت جرعه‌جرعه، به جلوگیری از دهیدراته شدن بدن کمک می‌کند.
پس از کنترل نسبی علائم و کاهش دفعات استفراغ، می‌توان به‌تدریج وارد مرحله غذا دادن به کودک شد. در این مرحله توصیه می‌شود از غذاهایی استفاده گردد که هم قابلیت هضم بالایی دارند و هم باعث تحریک روده و معده نمی‌شوند.
رژیم BRAT (مخفف Banana – Rice – Applesauce – Toast) یکی از روش‌های رایج و مؤثر در مدیریت تغذیه کودک مبتلا به اسهال و استفراغ است. این رژیم شامل مواد غذایی زیر است:
- موز رسیده که به تنظیم حرکات روده کمک می‌کند.
- برنج سفید پخته بدون روغن
- سیب پوره‌شده که یک ضد اسهال طبیعی است!
- و نان تست ساده یا خشک
علاوه بر این موارد، سوپ مرغ صاف‌شده، سوپ بلغور، سوپ عدس صاف شده، حریره بادام و فرنی با شیر کم‌چرب یا آب نیز از غذاهای مفیدی هستند که می‌توانند به کودک در دوران بهبود کمک کنند. (طرز تهیه غذا با مرغ برای نوزاد و کودک)
غذاهای ممنوع و مضر در دوره اسهال و استفراغ
در بخش قبل غذای مناسب برای کودکان در زمان اسهال و استفراغ را معرفی کردیم. حال بهتر است بپردازیم به نبایدها! به طور کل اگر کودکتان دچار اسهال و استفراغ است توصیه میکنیم از تهیه مواد غذایی زیر اجتناب کنید:
- غذاهای چرب، سرخ‌کردنی یا پرادویه
- شیر گاو (به‌ویژه در کودکان زیر یک سال)
- آب‌میوه‌های صنعتی یا خیلی شیرین
- لبنیات سنگین مانند پنیر یا ماست پرچرب
- خوراکی‌های نفاخ مانند حبوبات، کلم یا نوشابه
همچنین بدانید که در این دوران بهتر است وعده‌های غذایی به مقدار کم اما با دفعات بیشتر ارائه شوند. این روش کمک می‌کند تا معده و روده با آرامش بیشتری فعالیت کرده و از بازگشت علائم جلوگیری شود.
درمان استفراغ کودکان (چند مدل غذای مناسب برای حالت تهوع کودک)
در دوران اسهال و استفراغ، انتخاب غذاهایی که ضمن تأمین نیازهای تغذیه‌ای کودک، باعث تحریک بیشتر معده و روده نشوند، اهمیت ویژه‌ای دارند. غذاهای مناسب در این دوره باید ساده، کم‌چرب، کم‌نمک و فاقد مواد افزودنی باشند. همچنین بافت آن‌ها باید نرم و لطیف باشد تا به‌راحتی توسط دستگاه گوارش تحمل و هضم شوند. در ادامه به معرفی چند نوع غذا برای درمان استفراغ کودک می‌پردازیم:
سوپ مرغ صاف‌شده
سوپ مرغ سبک و بدون ادویه، یک غذای کامل و مقوی برای کودک در حال بهبودی است. این سوپ حاوی آب، پروتئین سبک و مواد معدنی بوده و می‌تواند به بازیابی انرژی بدن کمک کند. البته بهتر است سبزیجات داخل سوپ به‌خوبی پخته و صاف شده باشند تا معده کودک را تحریک نکنند.
کته ماست (برای بعد از قطع استفراغ)
کته نرم با مقدار کمی ماست ساده و کم‌چرب، یکی از گزینه‌های مناسب برای بعد از بهبودی استفراغ است. این ترکیب سبک به راحتی هضم شده و به بازسازی فلور روده نیز کمک می‌کند؛ بنابراین برای درمان اسهال نیز میتوانید از کته ماست کمک بگیرید.
حریره برنج با دارچین ملایم
حریره برنج پخته‌شده در آب و مقدار بسیار کم دارچین، گزینه‌ای آرام‌بخش برای معده حساس کودک است. این غذا در عین لطافت، به تأمین انرژی نیز کمک می‌کند.
پوره سیب‌زمینی ساده
سیب‌زمینی پخته و له‌شده بدون نمک و چاشنی، یکی از منابع خوب کربوهیدرات است که به معده فشار وارد نمی‌کند و می‌تواند باعث بازگشت انرژی کودک نیز شود. طرز تهیه پوره سیب زمینی برای نوزاد و کودک
نان خشک سنتی با دوغ خانگی بدون گاز
در مراحل بهبودی، کمی نان خشک همراه با دوغ رقیق‌شده و بدون گاز می‌تواند به تنظیم دستگاه گوارش کودک کمک کند؛ البته به شرط اینکه دستگاه گوارش کودک تحمل لبنیات را داشته باشد.
سوپ هویج و سیب‌زمینی پوره‌شده
این سوپ ساده که از هویج، سیب‌زمینی و مقدار بسیار کمی نمک تهیه شده، ضمن داشتن بافت نرم، به جبران ویتامین‌ها و مواد معدنی از دست‌رفته در اثر اسهال نیز کمک می‌کند.
نکات مهم در درمان سریع استفراغ کودکان
اگر به دنبال راهی برای درمان سریع استفراغ کودکان میگردید حتما به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در تهیه غذا برای درمان استفراغ کودک باید بدانید که وعده‌های غذایی باید سبک باشند و به دفعات متعدد به کودک خورانده شوند.
- از اصرار به غذا خوردن کودک بپرهیزید؛ اجازه دهید اشتها به‌صورت طبیعی بازگردد.
- کودک باید در محیطی آرام، بدون وجود بوهای تند و با تهویه مناسب غذا بخورد.
- هر نوع غذا باید ابتدا با مقدار کم به کودک داده شود و در صورت عدم بروز علائم منفی، مصرف آن ادامه پیدا کند.
درمان خانگی استفراغ کودکان :
در بسیاری از موارد استفراغ کودکان، ناشی از ویروس‌های گوارشی یا مصرف غذاهای ناسازگار است و با مراقبت‌های صحیح خانگی درمان می‌شود. در این بخش به بررسی راهکارهایی برای درمان سریع استفراغ کودکان در خانه می‌پردازیم که هم ایمن و هم مؤثرند.
جلوگیری از کم‌آبی یا دهیدراته شدن بدن
مهم‌ترین اقدامی که باید بلافاصله پس از استفراغ کودک انجام داد، جبران مایعات از دست‌رفته است. برای این منظور محلول الکترولیت خوراکی (ORS) یا آب برنج را در فواصل منظم و به مقدار کم به کودک بدهید.
از دادن حجم زیاد مایعات در یک وعده بپرهیزید؛ در واقع بهتر است هر ۵ تا ۱۰ دقیقه، چند قاشق چای‌خوری مایع به کودک داده شود.
پرهیز از غذا خوردن بلافاصله پس از استفراغ
حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از استفراغ، به کودک چیزی ندهید تا معده فرصت استراحت داشته باشد. در این مدت فقط کمی آب یا یخمک قابل استفاده است؛ سپس می‌توان مصرف مایعات را آغاز کرده و در صورت پذیرش، غذاهای سبک را به‌تدریج اضافه کرد.
ایجاد محیطی آرام با تهویه مناسب
هوای تازه و محیطی آرام می‌تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند. بنابراین کودک را از بوهای تند، نور زیاد و صداهای مزاحم دور کنید. خوابیدن کودک در وضعیت نیمه نشسته نیز ممکن است از بازگشت محتویات معده جلوگیری کند.
مصرف دمنوش‌های ملایم در کودکان بالای یک سال
دمنوش‌هایی مانند بابونه یا نعناع (در مقدار کم و بسیار رقیق) ممکن است به کاهش تهوع کمک کنند. استفاده از این روش فقط برای کودکان بالای یک سال و با مشورت پزشک توصیه می‌شود.
کنترل دمای بدن و علائم دیگر
اگر کودک علاوه بر استفراغ دچار تب، اسهال شدید، ضعف مفرط یا خواب‌آلودگی است، باید علائم او با دقت تحت نظر گرفته شوند. در چنین شرایطی ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک وجود داشته باشد.
پیشگیری از تحریک معده
تا زمان بهبودی، کودک نباید خوراکی‌هایی مانند نوشیدنی‌های گازدار، مواد لبنی سنگین، خوراکی‌های چرب یا شیرین مصرف کند. همچنین در این مدت باید از دویدن، بازیهای پرتحرک یا دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا پرهیز شود.
توجه داشته باشید که درمان خانگی زمانی مؤثر است که علائم خفیف باشند و بدن کودک به تغذیه و مایعات پاسخ مناسب بدهد. بنابراین اگر پس از ۲۴ ساعت علائم ادامه داشت یا شدیدتر شد حتما با پزشک مشورت کنید.
بهترین روش درمان خانگی اسهال و استفراغ کودکان
استفراغ در کودکان، به‌ویژه زمانی که با اسهال همراه باشد، یکی از شایع‌ترین و نگران‌کننده‌ترین مشکلات گوارشی دوران کودکی است. در چنین شرایطی، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، آرامش والدین و اقدام سریع برای کنترل علائم و حفظ سلامت عمومی کودک است.
همچنین تغذیه صحیح در دوران بیماری، نقش حیاتی در روند بهبودی کودک ایفا می‌کند. استفاده از غذاهای سبک، ملایم و مناسب برای دستگاه گوارش، مانند رژیم BRAT، می‌تواند به بهبود وضعیت جسمی کودک کمک کرده و از بازگشت علائم جلوگیری کند. به علاوه جبران مایعات از دست‌رفته از طریق محلول ORS یا نوشیدنی‌های مناسب، باید در اولویت قرار گیرد!
در این دوره رعایت بهداشت، استراحت کافی و پایش دقیق علائم کودک، از جمله موارد ضروری در مدیریت خانگی بیماری به شمار میروند. خوشبختانه با انجام اقدامات درست و اصولی و تهیه بهترین غذا برای درمان استفراغ کودک می‌توان این مشکل را برطرف کرد. اما در صورتی که علائم بیماری بعد از گذشت 24 ساعت برطرف نشد، مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
برای استفراغ بچه چی خوبه :
در پایان باید بدانید تغذیه سالم می‌تواند نقش مؤثری در درمان مشکلات گوارشی کودک ایفا کند و در مدت زمانی کوتاه باعث درمان حالت تهوع، اسهال و استفراغ او شود.
نظرات کاربران