طرز تهیه بهترین غذای نوزاد با مرغ + نکات مهم تغذیه‌ای
در دوران رشد نوزاد، تغذیه صحیح یکی از مهم‌ترین پایه‌های سلامت جسمی و ذهنی او به‌شمار می‌رود. از حدود شش تا هفت‌ماهگی، زمانی که تغذیه کمکی آغاز می‌شود، والدین به‌دنبال غذاهایی هستند که علاوه بر تأمین انرژی، مواد مغذی ضروری را نیز در اختیار بدن کودک قرار دهند. در این میان گوشت مرغ یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع مصرف گوشت در نوزادان محسوب می‌شود. این ماده غذایی منبعی غنی از پروتئین باکیفیت بالا، آهن، روی و ویتامین‌های گروه B است و نقش مهمی در رشد عضلات، تقویت سیستم ایمنی و تکامل مغز نوزاد دارد.
با این حال نحوه پخت مرغ و زمان‌بندی مصرف آن اهمیت زیادی دارد و باید بر اساس اصول علمی انجام شود تا از بروز آلرژی یا مشکلات گوارشی جلوگیری به عمل آید. در ادامه تمامی نکات لازم برای استفاده ایمن و مفید از مرغ در تغذیه نوزاد را بررسی می‌کنیم.
ارزش غذایی مرغ برای نوزاد
گوشت مرغ یکی از بهترین منابع پروتئین حیوانی قابل هضم برای نوزادان است. پروتئین موجود در مرغ به رشد سلول‌ها، ساخت بافت‌های بدن و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. علاوه بر این مرغ حاوی مقادیر قابل‌توجه‌ای از ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B3 (نیاسین) و B6 است که برای عملکرد مغز و افزایش انرژی ضروری هستند. وجود مواد معدنی مانند آهن، روی و فسفر نیز باعث می‌شوند تا با مصرف مرغ از کم‌خونی و فقر آهن در نوزاد پیشگیری به عمل آید و به تقویت استخوان‌ها کمک شود.
از طرف دیگر چربی طبیعی مرغ در مقایسه با گوشت قرمز کمتر بوده و به همین دلیل برای دستگاه گوارش نوزادان که هنوز حساس و در حال تکامل است، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. البته توصیه می‌کنیم در ماه‌های اولیه، از قسمت سینه مرغ که چربی کمتری دارد استفاده شود و پخت آن به‌صورت بخارپز یا آبپز انجام گیرد تا ارزش غذایی مرغ حفظ شود.
آیا گوشت مرغ برای همه نوزادان مناسب است؟
در بیشتر موارد گوشت مرغ برای نوزادان غذایی ایمن و مغذی به‌شمار می‌رود، اما در برخی شرایط باید با احتیاط مصرف شود. در واقع اگر خانواده سابقه آلرژی غذایی دارند یا نوزاد در گذشته به برخی مواد پروتئینی واکنش نشان داده، بهتر است مصرف مرغ با مقدار بسیار کم آغاز شود و واکنش بدن کودک در ۲۴ ساعت نخست مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر این نوزادانی که دچار مشکلات گوارشی، رفلاکس شدید یا حساسیت پوستی هستند، باید تحت نظر پزشک متخصص تغذیه از گوشت مرغ استفاده کنند. انتخاب مرغ تازه و بدون آنتی‌بیوتیک نیز اهمیت بالایی دارد، زیرا کیفیت گوشت مستقیماً بر سلامت نوزاد اثرگذار است.
بهترین سن شروع مصرف مرغ در نوزاد
بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی و متخصصان تغذیه کودک، زمان مناسب برای آغاز مصرف گوشت مرغ معمولاً از ۷ ماهگی است. در این سن دستگاه گوارش نوزاد توانایی هضم پروتئین‌های حیوانی را به‌تدریج به‌دست می‌آورد و می‌توان گوشت مرغ را به‌صورت پوره نرم و کاملاً پخته به رژیم غذایی او اضافه کرد.
البته در هفته‌های ابتدایی بهتر است از سینه مرغ بدون پوست و چربی استفاده کنید؛ زیرا این بخش دارای چربی کمتری بوده و راحت‌تر هضم می‌شود. همچنین مرغ را باید به‌صورت بخارپز یا آبپز طبخ کرده و سپس با سبزیجاتی مانند هویج یا سیب‌زمینی ترکیب کنید تا طعم آن برای نوزاد مطلوب‌تر شود.
نکته مهم این است که در شروع تغذیه با گوشت مرغ، تنها مقدار کمی (حدود یک تا دو قاشق غذاخوری) استفاده شود و در صورت نداشتن واکنش آلرژیک، به‌تدریج میزان آن افزایش پیدا کند. همچنین هرگز نباید مرغ نیم‌پز یا مانده برای نوزاد مصرف شود، زیرا احتمال آلودگی باکتریایی آن بسیار بالا است.
مراحل آماده‌سازی مرغ برای غذای نوزاد
رعایت اصول بهداشتی و انتخاب صحیح مواد اولیه، کلید اطمینان از سلامت غذای نوزاد است. بنابراین مراحل آماده‌سازی مرغ برای تهیه غذای نوزاد اهمیت زیادی دارد و برای انجام این کار باید حتما به نکات زیر دقت کنید:
انتخاب مرغ تازه و سالم
برای تغذیه نوزاد باید از مرغ‌های تازه و باکیفیت استفاده کنید. همچنین بهتر است به سراغ مرغ‌های محلی یا ارگانیک بروید که در پرورش آن‌ها از آنتی بیوتیک استفاده نشده است.
شستشو و آماده‌سازی صحیح
پیش از پخت گوشت مرغ را فقط با آب سرد بشویید و از خیساندن طولانی در آب یا افزودن مواد شوینده پرهیز کنید. تماس مستقیم مرغ خام با سایر مواد غذایی (به‌ویژه سبزیجات و میوه‌ها) نباید صورت گیرد تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود. تخته و چاقوی مورد استفاده برای مرغ نیز باید جدا از سایر وسایل باشند.
حذف پوست و چربی اضافی مرغ
پوست و چربی مرغ حاوی مقادیر بالای چربی اشباعشده است که برای نوزاد مناسب نیست. علاوه بر این، این قسمتها ممکن است آلاینده‌های محیطی بیشتری در خود ذخیره کرده باشند. بنابراین حذف کامل پوست و چربی مرغ پیش از پخت، به سلامت نوزاد و بهبود کیفیت غذا کمک می‌کند.
انتخاب روش پخت سالم
بهترین روش‌های پخت برای غذای نوزاد بخارپز و آبپز هستند، زیرا در این حالت ویتامین‌ها و مواد معدنی حفظ می‌شوند و خطر سوختگی یا خشک شدن گوشت وجود ندارد. استفاده از فر با دمای ملایم نیز مجاز است، اما باید از افزودن روغن، نمک و ادویه پرهیز کنید.
پرهیز از نگهداری طولانی مرغ و گرم کردن مکرر آن
غذای تهیه‌شده با مرغ تنها تا ۲۴ ساعت در یخچال قابل نگهداری است و باید در ظرف دربسته نگهداری شود. همچنین گرم کردن دوباره مرغ را توصیه نمی‌کنیم، زیرا موجب کاهش کیفیت پروتئین و افزایش احتمال رشد میکروبی می‌شود.
طرز تهیه غذاهای مناسب نوزاد با مرغ
غذاهایی که با مرغ برای نوزاد تهیه می‌شوند، باید ساده، نرم، کاملاً پخته و بدون ادویه و نمک باشند. البته هر مرحله از رشد نوزاد، بافت خاصی از غذا را می‌طلبد؛ بنابراین لازم است غذا متناسب با سن و توانایی جویدن یا بلع کودک انتخاب شود. در ادامه مجموعه‌ای از دستورهای علمی، سالم و خوش‌طعم برای سنین مختلف آورده شده است.
پوره مرغ و هویج
مواد لازم:
- سینه مرغ بدون پوست و چربی: ۳۰ گرم (حدود یک تکه کوچک)
- هویج خردشده: یک عدد متوسط
- آب تصفیه‌شده: یک لیوان
روش تهیه:
مرغ و هویج را با آب روی حرارت ملایم بپزید تا کاملاً نرم شوند. سپس همه مواد را با گوشت‌کوب برقی یا غذاساز پوره کنید تا بافتی کاملاً یکنواخت و لطیف به‌دست آید.
این ترکیب غنی از بتاکاروتن، پروتئین و ویتامین B6 است و به تقویت بینایی و رشد نوزاد کمک می‌کند. البته برای افزایش جذب ویتامین‌های محلول در چربی، می‌توان در انتهای پخت چند قطره روغن زیتون خالص به مواد اضافه کرد.
پوره مرغ و سیب‌زمینی
مواد لازم:
- مرغ پخته و نرم‌شده: ۳۰ تا ۴۰ گرم
- سیب‌زمینی متوسط: یک عدد
- آب مرغ یا آب معمولی: به میزان لازم
روش تهیه:
سیب‌زمینی را جداگانه بپزید تا نرم شود، سپس با مرغ آبپز ترکیب کرده و به‌صورت پوره نرم درآورید.
سیب‌زمینی منبع خوبی از کربوهیدرات‌های پیچیده است که انرژی کافی برای فعالیت نوزاد را فراهم می‌کند؛ همچنین پروتئین مرغ برای رشد عضلات ضروری است. این غذا از نظر بافت بسیار نرم و خوش‌طعم است و برای نوزادانی که تازه مصرف گوشت را آغاز کرده‌اند، انتخابی منحصر به فرد محسوب می‌شود.
سوپ مرغ و سبزیجات
مواد لازم:
- سینه مرغ خردشده: ۵۰ گرم
- هویج، کدو، سیب‌زمینی و کمی برنج نرم‌شده
- آب تصفیه‌شده: حدود دو لیوان
روش تهیه:
همه مواد را با حرارت ملایم آبپز کنید تا کاملاً نرم شوند، سپس مرغ آبپزشده را له کرده و با بقیه مواد مخلوط کنید.
این سوپ ترکیبی از پروتئین، فیبر، ویتامین A و مواد معدنی است که به بهبود عملکرد سیستم گوارش و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. سوپ مرغ و سبزیجات را می‌توان از ۸ ماهگی به بعد استفاده کرده و در صورت تمایل با کمی برنج نرم یا جو دوسر غنی‌تر ساخت.
برنج و مرغ نرم‌شده
مواد لازم:
- برنج نرم پخته‌شده: سه قاشق غذاخوری
- مرغ آبپز خردشده یا له‌شده: ۵۰ گرم
- هویج رنده‌شده یا نخودفرنگی پخته: مقدار کم
روش تهیه:
تمام مواد را با هم مخلوط کرده و روی حرارت ملایم قرار دهید تا بافت غذا یکدست و نرم شود.
از ۹ ماهگی به بعد نوزاد کم‌کم آمادگی تجربه بافت‌های جدید را پیدا می‌کند، بنابراین این غذا برای او مناسب است. ترکیب برنج و مرغ یک منبع کامل از اسیدهای آمینه ضروری بوده و باعث تامین انرژی مورد نیاز بدن نوزاد می‌شود.
خوراک مرغ و عدس
مواد لازم:
- سینه مرغ خردشده و پخته: ۵۰ گرم
- عدس قرمز یا عدس معمولی: دو قاشق غذاخوری
- هویج یا سیب‌زمینی: نصف عدد
- آب: به مقدار لازم
روش تهیه:
عدس را جداگانه بپزید تا کاملاً نرم شود، سپس مرغ و سبزیجات را به آن اضافه کنید. پس از پخت کامل همه مواد را با چنگال له کرده یا با غذاساز کمی خرد کنید.
ترکیب پروتئین حیوانی (مرغ) و گیاهی (عدس) ارزش غذایی این غذا را دوچندان می‌کند، زیرا عدس منبع طبیعی آهن و فیبر است و باعث بهبود وضعیت گوارش و افزایش سطح انرژی نوزاد می‌شود.
پوره مرغ و کدو سبز
مواد لازم:
- مرغ پخته: ۳۰ گرم
- کدو سبز: یک عدد متوسط
- آب: نصف پیمانه
روش تهیه:
برای تهیه این غذا مرغ و کدو را با آب بپزید و سپس پوره کنید. کدو سبز به دلیل داشتن آب فراوان و فیبر محلول باعث تسهیل هضم غذا در نوزاد می‌شود و برای نوزادانی که دچار یبوست هستند، گزینه‌ای منحصر به فرد است.
پوره مرغ و سیب
مواد لازم:
- سینه مرغ: ۳۰ گرم
- سیب پوست‌کنده و خردشده: یک عدد کوچک
- آب: نصف پیمانه
روش تهیه:
سیب و مرغ را با حرارت ملایم بپزید و سپس پوره کنید. سیب منبع طبیعی پکتین است که باکتری‌های مفید روده را تقویت می‌کند. این ترکیب طعم ملایمی دارد و معمولاً حتی برای نوزادان بدغذا نیز خوشایند است.
نکات عمومی در تهیه و سرو غذا با مرغ
- غذای نوزاد باید همیشه تازه تهیه شود و باقیمانده وعده قبل مورد استفاده قرار نگیرد.
- در تهیه غذا هرگز از نمک، فلفل، زردچوبه یا چاشنی‌های صنعتی استفاده نکنید.
- برای افزایش ارزش غذایی از مقدار کمی روغن‌های مفید مانند روغن زیتون یا کنجد در مرحله نهایی پخت استفاده کنید.
- پیش از معرفی هر غذای جدید، سه روز فاصله زمانی را در نظر بگیرید تا احتمال بروز آلرژی مشخص شود.
- اگر نوزاد به طعم مرغ واکنش منفی نشان داد، بهتر است مرغ را با مواد شیرین طبیعی مانند هویج یا سیب‌زمینی ترکیب کنید.
نحوه نگهداری ایمن غذای نوزاد با مرغ
اگر حجم زیادی از غذا را تهیه کردید، باقیمانده باید بلافاصله پس از خنک شدن در ظرف دربسته و تمیز در یخچال (زیر ۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. البته مدت زمان مجاز نگهداری حداکثر ۲۴ ساعت است. در صورت نیاز به نگهداری طولانی‌تر نیز می‌توانید غذا را در فریزر برای حداکثر یک هفته منجمد کنید، اما بهتر است قبل از مصرف، کاملاً گرم شود تا خطر رشد باکتری‌ها از بین برود.
اشتباهات رایج در تهیه غذا با مرغ برای نوزاد
تغذیه نوزاد با مرغ اگرچه بسیار مفید است، اما در صورت رعایت نکردن برخی نکات می‌تواند خطرآفرین باشد. یکی از اشتباهات رایج استفاده از آب مرغ به‌جای گوشت پوره‌شده است، زیرا برخلاف تصور عموم آب مرغ حاوی مواد مغذی کافی نیست و ارزش تغذیه‌ای آن در مقایسه با گوشت بسیار پایین‌تر است. اشتباه دیگر نیم‌پز کردن مرغ برای حفظ لطافت آن است؛ زیرا نپختن کامل گوشت، احتمال آلودگی با باکتری‌هایی مانند سالمونلا و کامپیلوباکتر را افزایش می‌دهد. همچنین بسیاری از والدین به‌اشتباه در غذای نوزاد نمک یا ادویه اضافه میکنند تا طعم آن را بهبود دهند، اما کلیه‌های نوزاد هنوز توان دفع سدیم اضافی را ندارند! از دیگر خطاهای متداول، گرم‌کردن چندباره غذا یا نگهداری طولانی در دمای محیط است که می‌تواند به رشد باکتری‌های مضر منجر شود.
نکات ایمنی و بهداشتی در تهیه غذا با مرغ برای نوزاد
رعایت اصول بهداشتی در فرآیند تهیه غذای نوزاد اهمیت حیاتی دارد. بنابراین پیش از هر چیز باید اطمینان حاصل شود که مرغ کاملاً تازه و باکیفیت است. گوشت مرغ باید در دمای یخچال (زیر ۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شده و حداکثر طی ۲۴ ساعت مصرف شود. در هنگام پخت، حرارت باید به اندازه‌ای باشد که دمای داخلی گوشت به حداقل ۷۵ درجه سانتی‌گراد برسد تا تمامی میکروب‌ها از بین بروند.
همچنین باید از تماس گوشت خام با وسایل پخت‌وپز و مواد غذایی پخته جلوگیری کنید تا آلودگی مرغ به آن‌ها وارد نشود. تخته برش، چاقو و ظروف مخصوص مرغ نیز باید به‌صورت جداگانه شسته و ضدعفونی شوند. رعایت این اصول ساده نقش مهمی در پیشگیری از مسمومیت غذایی و حفظ سلامت نوزاد دارد.
سوالات متداول
۱. آیا می‌توان غذای مرغ نوزاد را فریز کرد؟
بله، اما باید بلافاصله پس از خنک شدن در بسته‌بندی مناسب و در فریزر نگهداری شود. زمان نگهداری نیز نباید بیش از یک هفته باشد.
۲. اگر نوزاد از طعم مرغ خوشش نیامد، چه باید کرد؟
می‌توانید مرغ را با مواد شیرین طبیعی مثل هویج یا سیب‌زمینی ترکیب کنید تا طعم ملایم‌تری داشته باشد.
۳. مصرف روزانه مرغ برای نوزاد مجاز است؟
در صورت تنوع غذایی کافی، مصرف ۲ تا ۳ بار در هفته کافی است. زیرا سایر منابع پروتئینی مانند ماهی و عدس نیز باید در رژیم غذایی نوزاد وجود داشته باشند. این مطلب را بخوانید : غذا با ماهی برای نوزاد
۴. آیا استفاده از ران مرغ برای نوزاد مجاز است؟
بله، اما باید بدون پوست و چربی باشد و در سنین بالاتر (حدود ۹ ماهگی به بعد) به‌تدریج جایگزین سینه مرغ شود، زیرا چربی بیشتری دارد.
جمع‌بندی نهایی
مرغ یکی از ارزشمندترین منابع پروتئینی برای نوزاد است و در صورت پخت صحیح می‌تواند به رشد فیزیکی، تقویت سیستم ایمنی و سلامت عمومی کودک کمک کند. البته والدین باید توجه داشته باشند که کیفیت مرغ، روش پخت، میزان مصرف و رعایت بهداشت در تمام مراحل آماده‌سازی اهمیت دارند. در پایان بدانید که بهترین راه برای اطمینان از سلامت غذا، استفاده از مرغ تازه، پخت کامل و اجتناب از اضافه کردن هرگونه ادویه است. با رعایت این اصول ساده می‌توان غذایی مقوی، خوش‌طعم و کاملاً مقوی را برای نوزاد تهیه کرد که به رشد سالم و طبیعی او کمک کند.
نظرات کاربران